تشخیص چسبندگی جفت (آکرتا) با سونوگرافی کالر داپلر :

Placenta Previa ( جفت سر راهی ) یا همان جفت اکرتا یکی از مشکلات زایمان محسوب میشود که در بسیاری از خانوم ها پیش می آید. جفت سرراهی یا اکرتا زمانی رخ می دهد که جنین محل خروج در هنگام زایمان در رحم زن را مسدود میکند. راه تشخیص دادن جفت اکرتا سونوگرافی می باشد که باید قبل از زایمان مادران برای جلوگیری از مشکلات پیش آمده چندین بار انجام دهند ( تشخیص چسبندگی جفت (آکرتا) با سونوگرافی کالر داپلر )

زمانیکه جفت به پایین رحم چسبیده باشد و روی دهانه رحم رشد کند را جفت اکرتا می گویند. جفت سرراهی با جراحی قبلی رحم و سزارین ارتباط کامل دارد. اگر قبلا سزارین انجام داده اید و در بارداری کنونی خود دچار جفت سرراهی هستید، احتمال جفت اکرتا ۲۵٪ است، و اگر دو یا چند سزارین داشته اید و اکنون دچار جفت سرراهی هستید، خطر به ۴۰٪ افزایش می یابد.

تشخیص جفت آکرتا که در میان مادران به چسبندگی رحم معروف است از جمله بیماریهایی شایعی میباشد که توسط سونوگرافی کالر داپلر به وضوح قابل تشخیص می باشد و اغلب برای مادرانی که زایمانهای سزارین داشته اند پیشنهاد میشود.

همکاران ما در مرکز سونوگرافی تخصصی کودکان واقع در بیمارستان کودکان تهران و همچنین شعبه دوم سونوگرافی الوند واقع در خیابان الوند جنب بیمارستان کسری آماده ارائه هرچه بهتر خدمات تخصصی سونوگرافی کالر داپلر جهت تشخیص آکرتا برای شما مادران عزیز میباشند.

در پایان نظر شما را به توضیحات جناب دکتر گرامی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی برای درک هرچه بهتر موضوع جلب مینمائیم.

حتما بخوانید : جلوگیری از کم خونی در دوران بارداری

[video width="640" height="420" m4v="http://mri-sono24.com/wp-content/uploads/2018/05/سونو-آکرتا.m4v" poster="http://mri-sono24.com/wp-content/uploads/2018/05/maxresdefault.jpg" loop="true" autoplay="true"][/video]

سونوگرافی جنین :

بیماری های مادر زادی قلب جنین شیوع ۹ تا ۱۳ درصدی در هر ۱۰۰۰۰ تولد را دارد که با سونوگرافی جنین قابلیت تشخیص ناهنجاریهای جنین و در بعضی موارد درمان می باشد.

تترالوژی ( TOF ) ، کوارکتاسیون آئورت؛ سندروم قلب چپ هایپوپلاستیک ( HLHS ) ، و... از مهم ترین بیماری های شایع قلب جنین میباشند. به صورت کلی؛ احتمال وجود آنومالی های ساختاری جنین در مواردی که بیماری مادرزادی قلبی وجود دارد بالاتر است و بالعکس.

بررسی و اکوی قلب جنین از هفته ۱۸ به بالا توسط سونولوژیست و رادیولوژیست انجام می پذیرد هرچند در برخی  موارد؛ از هفته ۱۶ به بعد هم امکان انجام وجود دارد.

از مهم ترین اندیکاسیون های انجام اکوی قلب جنین میتوان به این موارد اشاره کرد  :

دیابت بارداری ایجاد شده در سه ماهه اول یا دیابت قبل از بارداری، وجود مشکلات قلبی در بستگان درجه اول؛ دوقلو های مونوکوریون؛ سابقه داشتن مصرف داروهای خاص؛ میزان  NT بالای 3mm و یا بالای صدک 95% ؛ وجود آنومالی اکسترا کاردیاک ( خارج قلبی ) ، وجود بند ناف تک شریانی (SUA) ، و...

مزایای انجام کاردیوگرافی :

انجام اکو کاردیوگرافی و بررسی آنومالی قلب جنین توسط رادیولوژیست انجام می پذیرد و مزایای آن این است که همزمان و در همان حین انجام آنومالی اسکن سه ماهه دوم؛ صورت می پذیرد و از اتلاف وقت مادر و خانواده جنین جلوگیری میشود و همچنین با این کار استرس مادران کاهش پیدا میکند.

بررسی قلب جنین در نماهای اصلی  Four chamber ;three vessels ;LVOT ;RVOT ;Aortic and ductal view و... انجام میشود. اکو قلب جنین توسط دستگاه های سونوگرافی بسیار پیشرفته و روش های دو بعدی و کالر داپلر و گاهی توسط تکنیک های چهار بعدی و STIC انجام میگیرد.

با تشخیص به موقع برخی از بیماری های قلبی پیچیده جنین؛ امکان مدیریت بارداری بهتر میشود و والدین نیز آمادگی روحی لازم را به دست می آورند.

سندرم Arnold chiari تیپ 2 یک اختلال سیستم عصبی است که با هیدروسفالی ( بزرگ شدن بطن های جانبی مغز ) و پایین آمدن لوبهای مخچه و اثر فشاری بر روی بصل النخاع و همچنین ( NTD سوراخ ستون فقرات ) همراه است و قابل تشخیص در سونوگرافی سه ماهه دوم و حتی سه ماهه اول است.

علائم سونوگرافیک شامل :

Banana sign

Lemon sign

Hydrocephaly

NTD

میباشد.

به علت عوارض شدید این بیماری، با تشخیص مناسب در زمان مناسب ( زیر 19هفته ) امکان سقط قانونی وجود دارد.

یکی از ناهنجاری های جنین، پا چنبری یا club foot است که به صورت چرخش پا ( foot ) به داخل پا نسبت به ساق تعریف میشود. اکثر پا چنبری ها به صورت ایزوله بوده و یک ناهنجاری منفرد است، در مواردی هم ( به خصوص در حالت دو طرفه ) میتواند در زمینه اختلالات عصبی و عضلانی باشد.

احتمال همراهی پا چنبری با در رفتگی لگن وجود دارد؛ انجام سونوگرافی مفصل هیپ با سونوگرافی هیپ در هفته 4 پس از تولد ضروری است. درمان پا چنبری بستگی به شدت آن دارد و میتواند با گچ گرفتن یا جراحی درمان شود.

این سوال پیش می آید که : آیا مصرف داروهایی که جز دسته دارویی پر خطر هستند؛ در مدت زمان بارداری باعث ایجاد ناهنجاری برای جنین به صورت حتمی شود؟

جواب خیر است، به هیچ وجه امکان ندارد. البته این درست است که مصرف اینگونه داروها مضر و ریسک ایجاد برخی ناهنجاری ها را در جنین به وجود می آورد و تا چندین مرتبه در مقایسه با سطح نرمال جامعه افزایش میدهد، ولی باز هم احتمال تولد نوزاد سالم به مراتب بیشتر از نوزاد ناهنجار است.

مصرف دارو در 6 هفته اول بارداری دو پیامد دارد؛ یا رویان از بین خواهد رفت یا هیچ تاثیری روی رویان نخواهد داشت، زیرا قبل از هفته 6 هنوز مراحل اندام و ارگان سازی جنین شروع نشده است.

خطرناکترین مرحله ی بارداری که تحت تاثیر دارو سبب ایجاد ناهنجاری می شود، از هفته 6 تا 12 بارداری است. البته مصرف هیچ دارویی به تنهایی مجوز برای سقط جنین نیست و همانطور که در بالاتر گفتیم؛ با تمام مسایل، احتمال تولد نوزاد سالم بیشتر است.

 انجام تست های غربالگری روتین و از همه مهم تر؛ سونوگرافی آنومالی اسکن همراه با اکوی قلب جنین ( در هفته 18 )؛ باید انجام شود.

سونوگرافی کالر داپلر که در اصطلاح به سونوگرافی رنگی نیز شهرت دارد؛ به بررسی هر گونه عروق بدن توسط امواج صوت اشاره دارد که پایه فیزیکی آن؛ تغییر فرکانس ( شیفت داپلر ) موج ارسال شده در برخورد با مواد متحرک و بازگشت موج ثانویه به پروب است.

موارد استفاده سونوگرافی کالر داپلر :

مهم ترین موارد استفاده سونوگرافی کالر داپلر بررسی خونرسانی اندام های تحتانی و فوقانی ( به ویژه در افراد دیابتی یا شک به لخته در وریدهای عمقی یا  ( DVT ارزیابی خونرسانی جفت و جنین در مادران باردار؛ اندازه گیری تنگی احتمالی عروق سرو گردن ( کاروتید )؛ بررسی خونرسانی کلیه ها در افرادی که دچار فشار خون و... می باشند.

سونوگرافی کالر داپلر یک روش تخصصی؛ تشخیصی می باشد که توسط پزشکان متخصص رادیولوژی و سونوگرافی و با دستگاه های پیشرفته در مراکز معتبر انجام میشود، همچنین بررسی اختلالات ساختاری نخاع و ستون فقرات یکی از مهمترین مباحث در سونوگرافی دوران بارداری است.

ناهنجاری های ستون فقرات شامل اختلالات نخاع مانند( NTD ارتباط بین سیستم عصبی با مایع امنیوتیک از طریق شکاف پوستی بزرگ ) و یا بیماری های استخوانی فقرات مانند همی ورتبرا همراه با اسکولویوز ( انحراف ستون فقرات ) میباشد.

بیماری های نخاع در موارد متعددی با ناهنجاری های سایر ارگان های بدن مانند قلب، کلیه، اندام ها و... همراه می باشد؛ در طی دوران بارداری از ضروری ترین مباحث در سونوگرافی جنین تشخیص درست و به موقع آنها است.

تشخیص ناهنجاریهای جنین :

اکثر جنین ها با ناهنجاری های ساختاری و ژنتیکی در طول دوران بارداری از بین میروند و یکی از عوامل اصلی سقط های بین هفته های 6 تا 14 بارداری میباشند. در واقع انتخاب طبیعی اکثر جنین های ناقص را از بین میبرد.

با این وجود تعداد قابل توجهی از جنین های با ناهنجاری های ساختاری و ژنتیکی تا آخر بارداری زنده مانده و حتی سالها پس از تولد هم عمر کرده و باعث افزایش مشکلات خانواده و جامعه ( هم از نظر نگه داری و مراقبت ایشان و هم از جنبه های اقتصادی ) میگردند.

بیماری داون یا منگولیسم ( سونوگرافیک سندروم ) و برخی از بیماری های قلبی و نیز ناهنجاری های موضعی اندام ها ( مانند عدم وجود یک اندام به تنهایی ) از جمله این  اختلالاتی هستند که باعث افزایش زحمت خانواده و نیز افزایش هزینه های سلامت جامعه میشوند.

انجام سونوگرافی های تخصصی و در زمان مناسب حین بارداری همراه با اکو قلب جنین و نیز تست های غربالگری ساده و تخصصی؛ باعث تشخیص به موقع این ناهنجاری ها شده و با سقط قانونی و طبق موازین شرعی در سن بارداری کمتر از 19 هفته؛ از درد و رنج خانواده ها کاسته شده و جامعه ای سلامت تر خواهیم داشت.

در مرکز ما پزشکان متخصص و فوق تخصص سونوگرافی و تصویربرداری جنین، طبق آخرین متد روز جهان در خدمت شما هستند با ( تشخیص ناهنجاریهای جنین ) :

1 -  سونو گرافی غربالگری سه ماهه اول در سن 11 تا 14 هفته بارداری جهت بررسی NT و نیز بررسی ساختار اولیه جنین ( تشخیص برخی سندرم ها مانند اننسفالی و عدم وجود اندام ها و حتی برخی ناهنجاری های قلبی ).

2 - سونوگرافی فوق تخصصی بررسی ناهنجاری جنینی سه ماهه دوم ( آنومالی اسکن پیشرفته ) در هفته 17 تا 28 که به صورت 2 و 4 بعدی انجام میشود و اکثر اختلالات ساختاری و ژنتیکی جنینی قابل تشخیص است.

3 - اکو پیشرفته قلب جنین از  سن 17 هفتگی تا آخر بارداری جهت تشخیص آنومالی های قلبی.

4 - سونوگرافی کالر داپلر ( سونوگرافی رنگی عروق جنین ) به منظور پایش رشد جنین و نحوه خونرسانی آن که در دو زمان و طبق استاندارد ها انجام میشود. یکی هفته 18 تا 28 و دیگری از هفته 28 تا انتهای بارداری.

5 - سونوگرافی بیوفیزیکال و بررسی حرکات و تنفس جنین از هفته 28 تا آخر بارداری همراه با دستگاه ثبت تغییرات ضربان قلب جنین (NST ).

لازم ذکر است که برخی اختلالات جنین مانند بیماری های پوستی؛ تعدادی از بیماری های عصبی عضلانی با شروع دیررس، کوری و کری ناشی از اختلالات عصبی و... قابل تشخیص با سونو نمی باشند.

دکتر رضا گرامی